１月２３日 czyli o tym, jak "Katyń" zawędrował do Japonii...

/podtytuł: "Łzy w kinie płyną łatwiej(...)"/

Byłam dzisiaj w Japonii obejrzeć "Katyń" (całe szczęście nie dubbingowany, tego bym chyba nie dała rady...) w takiej małej, trochę offowej sali kinowej w Osace, zaproszona na pokaz przez grupę obacianów (inną niż bohaterki poprzednich "obacianowych historii") interesujących się Polską i polską kulturą (a także polskimi studentkami i ich sposobem odżywiania, obaciany nie dość bowiem, że wzięły nas na "potężny" obiad przed pokazem, to jeszcze każdej (byłam tylko ja i Agata, moja koleżanka z japonistyki z III roku, w sensie na III roku razem studiowałyśmy) wręczyły torbę uginającą się od owoców (a każdy, kto był w Japonii wie, że coś takiego więcej kosztuje niż najdroższe czekoladki w Polsce, prawdę rzekłszy, tyle owoców, co dziś od nich dostałam, nie kupuję sobie w przeciągu miesiąca chyba....)). Szczerze powiedziawszy, trochę się wahałam, czy iść, czy nie, bo po pierwsze "Pianistę" dałam rady obejrzeć do końca dopiero za drugim razem, a "Życie jest piękne" musiałam zarzucić po jakiś 25 minutach, w ogóle filmy o wojnie, holokauście, a już najbardziej o jakiś przykrych przeżyciach dzieci ogląda mi się bardzo ciężko i długo ze mnie "schodzą", dlatego oglądam je raczej rzadko. No ale trochę mi się jednak wstyd zrobiło, że ja, Polka, nie widziałam "Katynia" a japońskie obaciany wiedzą nawet kiedy i w jakim kinie to grają, chociaż w Osace kinów pewnie jak mrówków (tym razem to nie literówka:). No i jak tak myślałam i myślałam, to wymyśliłam, że jednak pójdę i...cieszę się bardzo, że tak zrobiłam. Każda z czytających ten wpis osób może mieć na temat "Katynia" własne zdanie, że dobry albo zły, że "słaby jak polskie kino", albo może, że powinien był dostać Oskara i "niesprawiedliwość wielka, że nie dostał" (hmmm....jest ktoś taki? I am really curious, but I have some serious doubts about this possibility...). I jeszcze różne takie tam. Ale prawda jest taka, że jak się mieszka ponad 10 000 km od Polski i jak się widzi, że Japończycy, którym trudno było wszak zrozumieć różne sedna tegoż filmu, mimo dobrych napisów i dodatkowych wyjaśnień, płaczą na scenie końcowej (i nie tylko zresztą), jak się widzi, że mimo wszystko dziennie na pokaz "Katynia" przychodzi ok. 120-140 osób, czyli ogólnie obejrzy ten film w Osace w ciągu tygodnia około 1000 osób, a że pokazywany jest w jeszcze innych miastach Japonii to, powiedzmy sobie, że na film ten pójdzie w całej Japonii około 10 000 osób; i jeśli choć połowa tych osób pomyśli sobie przez chwilę (dwie godziny trwania filmu) o Polsce, o smutnej, europejskiej historii, o odpowiedzialnościach za różne tragedie, których do dzisiaj chociażby sama Japonia wciąż nie udźwignęła, to naprawdę przestaje być ważne, czy film jest dobry, czy nie...

P.S. I Jedna lingwistyczna uwaga, od której nie mogę się powstrzymać...Tłumacz napisów nie wiedział, co zrobić, jak Maja Komorowska, albo Maja Ostaszewska (nie pamiętam, która) krzyczała/wzdychała: "Boże Święty...!" i przetłumaczył to w napisach tak: "Ano..." Ciekawy przykład tłumaczenia dostosowanego do kultury docelowej...tak świeckiej, że nie posiadającej nawet jednego wykrzyknika nadużywającego imienia Boga nadaremno...Interesting, ain't that?

P.S. II Tak mi się przypomniał Barańczak, jak sobie rozmyślałam o tych Japończykach w kinie, którzy mnie wzruszali swoim wzruszeniem (nieważne, czy prawdziwym, głębokim czy płytkim, naprawdę, nieistotne...) nad losem polskich oficerów...

"Łzy w kinie płyną łatwiej.
Łatwiej niż w życiu (pomoc:
zgaszenie na sali świateł)
ale i łatwiej niż w domu,
przed własnym telewizorem:
za wydatek na bilet
pragnie się mieć wieczorem
coś uchwytnego: chwilę
śmiechu lub – zwłaszcza – łez
(od śmiechu widz czuje się lepiej,
od płaczu – lepszym niż jest).(...)"